Aurelius Prudentius Clemens, Tituli historiarum

Eua columba fuit tunc candida, nigra deinde

Facta per anguinum malesuada fraude uenenum

Tinxit et innocuum maculis sordentibus Adam

Dat nudis ficulna draco mox tegmina uictor.

Fratrum sacra deus nutu distante duorum

Aestimat accipiens uiua et terrena refutans.

Rusticus inuidia pastorem sternit. In Abel

Forma animae exprimitur, caro nostra in munere Cain.

Nuntia diluuii iam decrescentis ad arcam

Ore columba refert ramum uiridantis oliuae.

Coruus enim ingluuie per foeda cadauera captus

Haeserat, illa datae reuehit noua gaudia pacis

Hospitium hoc domini est, ilex ubi frondea Mambrae

Armentale senis protexit culmen; in ista

Risit Sarra casa subolis sibi gaudia sera

Ferri et decrepitum sic credere posse maritum.

Abraham mercatus agrum cui conderet ossa

Coniugis, in terris quoniam peregrina moratur

Iustitia atque fides; hoc illud milibus emptum

Spelaeum, sanctae requies ubi parta fauillae est.

Bis septem spicae, uaccae totidem Faraoni

Per somnum uisae portendunt dispare forma

Vberis atque famis duo per septennia tempus

Instare. Hoc soluit patriarcha interprete Christo.

Venditus insidiis fratrum puer ipse uicissim

Cratera in farris sacco clam praecipit abdi,

Vtque reos furti Ioseph tenet, auctio fallax

Proditur. Agnoscunt fratrem ueniaque pudescunt.

Sentibus inuolitans deus igneus ore corusco

Compellat iuuenem, pecoris tunc forte magistrum.

Ille capit iussus uirgam, fit uipera uirga.

Soluit uincla pedum, properat Faraonis ad arcem.

Tutus agit uir iustus iter uel per mare magnum.

Ecce dei famulis scissim freta rubra dehiscunt,

Cum peccatores rabidos eadem freta mergant.

Obruitur Farao, patuit uia libera Mosi.

Fumat montis apex diuinis ignibus in quo

Scripta decem uerbis saxorum pagina Mosi

Traditur. Ille suos suscepta lege reuisit,

Forma sed his uituli solus deus et deus aurum.

Panibus angelicis albent tentoria patrum.

Certa fides facti, tenet urceus aureus exim

Seruatum manna; ingratis uenit altera nubis

Atque auidos carnis saturat congesta coturnix.

Feruebat uia sicca heremi serpentibus atris,

Iamque uenenati per uulnera liuida morsus

Carpebant populum, sed prudens aere politum

Dux cruce suspendit qui uirus temperet anguem.

Aspera gustatu populo sitiente lacuna

Tristificos latices stagnanti felle tenebat.

Moses sanctus ait: "Lignum date, gurgitem in istum

Conicite, in dulcem uertentur amara saporem."

Deuenere uiri Mosi duce sex ubi fontes

Et sex forte alii uitreo de rore rigabant

Septenas decies palmas, qui mysticus Elim

Lucus apostolicum numerum libris quoque pinxit.

In fontem refluo Iordanis gurgite fertur,

Dum calcanda dei populis uada sicca relinquit.

Testes bis seni lapides, quos flumine in ipso

Constituere patres in formam discipulorum.

Procubuit Iericho, sola stant atria Raab.

Hospita sanctorum meretrix (tanta est fidei uis)

Incolumi secura domo spectabile coccum

Ignibus aduersis in signum sanguinis offert.

Inuictum uirtute comae leo frangere Samson

Aggreditur. Necat ille feram, sed ab ore leonis

Mella fluunt, maxilla asini fontem uomit ultro.

Stultitia exundat lymphis, dulcedine uirtus.

Ter centum uulpes Samson capit, ignibus armat,

Pone faces caudis circumligat, in sata mittit

Allofilum segetesque cremat. Sic callida uulpes

Nunc heresis flammas uitiorum spargit in agros.

Dauid paruus erat, fratrum ultimus, et modo Iesse

Cura gregis, citharam formans ad ouile paternum,

Inde ad delicias regis, mox horrida bella

Conserit et funda sternit stridente Golian.

Regia mirifici fulgent insignia Dauid:

Sceptrum oleum cornu diadema et purpura et ara.

Omnia conueniunt Christo, clamys atque corona,

Virga potestatis, cornu crucis, altar, oliuum.

Aedificat templum Sapientia per Solomonis

Obsequium; regina austri graue congerit aurum.

Tempus adest quo templum hominis sub pectore Christus

Aedificet, quod Graia colant, quod barbara ditent.

Forte profetarum nati dum ligna recidunt

Fluminis in ripa, cecidit discussa bipennis.

Gurgite submersum est ferrum, sed mox leue lignum

Iniectum stagnis ferrum reuocabile fecit.

Gens Hebraeorum peccamine capta frequenti

Fleuerat exilium dirae Babylonis ad amnes,

Tum patrios cantare modos praecepta recusat

Organaque in ramis salicis suspendit amarae.

Hic bonus Ezechias meruit ter quinque per annos

Praescriptum proferre diem legemque obeundi

Tendere, quod gradibus, quos uespera texerat umbra,

Lumine perfusis docuit sol uersus in ortum.

Aduentante deo descendit nuntius alto

Gabriel patris ex solio sedemque repente

Intrat uirgineam: "Sanctus te spiritus "inquit

"Inplebit, Maria; Christum paries, sacra uirgo."

Sancta Bethlem caput est orbis, quae protulit Hisum,

Orbis principium, caput ipsum principiorum.

Vrbs hominem Christum genuit, qui Christus agebat

Ante deus quam sol fieret, quam lucifer esset.

Hic pretiosa magi sub uirginis ubere Christo

Dona ferunt puero myrraeque et turis et auri;

Miratur genetrix tot casti uentris honores

Seque deum genuisse hominem regem quoque summum.

Peruigiles pastorum oculos uis luminis implet

Angelici natum celebrans ex uirgine Christum.

Inueniunt tectum pannis, praesepe iacenti

Cuna erat, exultant alacres et numen adorant.

Impius innumeris infantum caedibus hostis

Perfurit Herodes, dum Christum quaerit in illis.

Fumant lacteolo paruorum sanguine cunae

Vulneribusque madent calidis pia pectora matrum.

Perfudit fluuio pastus Baptista locustis

Siluarumque fauis et amictus ueste cameli;

Tinxerat et Christum; sed spiritus aethere missus

Testatur tinctum qui tinctis crimina donet.

Excidio templi ueteris stat pinna superstes;

Structus enim lapide ex illo manet angulus usque

In saeclum saecli; quem sprerunt aedificantes

Nunc caput est templi et lapidum compago nouorum.

Foedera coniugii celebrabant auspice coetu

Forte Galilei; iam derant uina ministris.

Christus uasa iubet properanter aquaria lymphis

Impleri, inde meri ueteris defunditur unda.

Morborum medicina latex quem spiritus horis

Eructat uariis fusum ratione latenti

Siloam uocitant sputis ubi conlita caeci

Lumina saluator iussit de fonte lauari.

Praemia saltatrix poscit funebria uirgo

Iohannis caput abscisum quod lance reportet

Incestae ad gremium matris. Fert regia donum

Psaltria respersis manibus de sanguine iusto.

It mare per medium dominus fluctusque liquentes

Calce terens iubet instabili descendere cumba

Discipulum, sed mortalis trepidatio plantas

Mergit at ille manum regit et uestigia firmat.

Vincla sepulcrali sub carcere ferrea daemon

Fregerat, erumpit pedibusque aduoluitur Hisu.

Ast hominem dominus sibi uindicat et iubet hostem

Porcorum furiare greges ac per freta mergi.

Quinque deus panes fregit piscesque gemellos,

His hominum large saturauit milia quinque.

Implentur nimio micarum fragmine corbes

Bis seni, aeternae tanta est opulentia mensae.

Conscius insignis facti locus in Bethania

Vidit ab inferna te, Lazare, sede reuersum.

Apparet scissum fractis foribus monumentum,

Vnde putrescentis redierunt membra sepulti.

Campus Achaldema sceleris mercede nefandi

Venditus exequias recipit tumulosus humandas.

Sanguinis hoc pretium est Christi. Iuda eminus artat

Infelix collum laqueo pro crimine tanto.

Impia blasfemi cecidit domus ecce Caifae,

In qua pulsata est alapis facies sacra Christi.

Hic peccatores manet exitus, obruta quorum

Vita ruinosis tumulis sine fine iacebit.

Vinctus in his dominus stetit aedibus atque columnae

Adnexus tergum dedit ut seruile flagellis.

Perstat adhuc templumque gerit ueneranda columna

Nosque docet cunctis immunes uiuere flagris.

Traiectus per utrumque latus laticem atque cruorem

Christus agit; sanguis uictoria, lympha lauacrum est.

Tunc duo discordant crucibus hinc inde latrones

Contiguis; negat ille deum, fert iste coronam.

[Christum non tenuit saxum, non claustra sepulcri,

Mors illi deuicta iacet, calcauit abyssum,

Sanctorum populus superas simul iuit ad oras,

Seque dedit multis tactuque oculisque probandum. ]

Montis oliuiferi Christus de uertice sursum

Ad patrem rediit signans uestigia pacis;

Frondibus aeternis praepinguis liquitur umor

Qui probat infusum terris de chrismate donum.

Primus init Stefanus mercedem sanguinis imbri

Afflictus lapidum; Christum tamen ille cruentus

Inter saxa rogat ne sit lapidatio fraudi

Hostibus. O primae pietas miranda coronae!

Porta manet templi, Speciosam quam uocitarunt

Egregium Solomonis opus, sed maius in illa

Christi opus emicuit; nam clodus surgere iussus

Ore Petri stupuit damnatos currere gressus.

Somniat illapsum Petrus alto ex aethere discum

Confertum omnigenis animalibus. Ille recusat

Mandere, sed dominus iubet omnia munda putare.

Surgit et inmundas uocat ad mysteria gentes.

Hic lupus ante rapax uestitur uellere molli;

Saulus qui fuerat, fit adempto lumine Paulus.

Mox recipit uisum, fit apostolus ac populorum

Doctor et ore potens coruos mutare columbis.

Bis duodena senum sedes pateris citharisque

Totque coronarum fulgens insignibus agnum

Caede cruentatum laudat, qui euoluere librum

Et septem potuit signacula pandere solus.