Heptateuch poet, Iosue

Haec inter dominus Iesum dignatus adire

Promittit ualidis sublimem confore donis,

Admonitum transire uadum Iordanis amoeni

Castraque metata hostili inponere ripae;

5

Vtque nouas sedes terrarum in parte reposta

Constituat plebemque locis disponat opimis.

Quin etiam gentes distincto ex nomine noscit

Monte tenus magno, quem Libanon incola dicit,

Vsque tuas, prono qui laberis agmine, ripas.

10

Euphrates, Syrio disiungens limite Persas,

Vel mare, quod tumidum uentosis fluctuat undis.

Nam praeter eximium conserta in proelia robur,

Terrorem late populis pallentibus indens,

Iudaicus miles domini tutamine fidit.

15

Cui meritum insigne dominus largitus ab astris

Praestitit, ut caperet dites sine uulnere terras.

"Heia age uiriles, deus intonat, arripe curas,

Vt populus donata sibi mox regna capessat.

Legiferoque simul uisus ne dimoue libro,

20

Vt domino tutus numquam uiduere perenni."

Ille citus scribis mandata gerentibus infit,

Vt uictum populus et congrua tela capessat.

Moturus ualidas uicina ad bella cohortes,

Tertia puniceum signet cum linea mundum.

25

Adfatusque tribus iuncto Iordane manentes,

Vt pecora et natos percepta in rura relinquant.

At bellum commune gerant uictisque deinde

Se referant populis, domino quos principe pulsent.

Illae alacres iungunt cuneos atque agmina miscent.

30

Aspera quaeque pares ferro uotisque petentes.

Haec inter iuuenes pugnaci ex agmine lectos,

Quae loca quiue habeant homines ubi moenia gentis,

Vestigare iubet cursimque inspecta referre,

Pinguia qui Medium lustrant dum praedia terrae.

35

Inrumpunt urbis aditus custode uacantes

Occultique situm lustrant et tecta Hiericho.

Excipit hos meretrix, dudum quae dicta Rachaba est,

Clamque tegit trepidos ac uerbis sedula mulcet.

Quod postquam regi dictum, terrore minaci

40

Exigit absconsos: stabili cum mente loquentis

Egressos dudum portis bipatentibus ambos.

Quos tamen occultim lignorum texerat antro.

Illos cura ducis per deuia quaeque requirit

Et, uelut hostis agat, portarum limina claudit.

45

At meretrix, postquam cessauit cura tyranni,

Vertitur ad iuuenes et uatis more locuta est:

"Nota mihi, fratres, dominus quae praemia uobis

Deferat, ex furua cum primum dempsit Aegypto:

Vt mare per medium fluctu suspensa tumenti

50

Vnda fuit uobis ueluti pro moenibus ingens.

Vel cum per uacuas heremi squalentis harenas.

Caelicolum uictum niualis manna parauit,

Vel cum terrifici reges, trans flumina rauca

Iordanis positi, uestro mucrone cadentes

55

Liquerunt patrias uobis uincentibus urbes.

Quid moror? obsedit mentes et pectora pallor;

Nullus tela capit curuo nec fidit in arcu:

Non pedes aeratas acies in proelia denset:

Non quadriga uolat ferrato bellica curru.

60

Vobis uera datur, iuuenes, uictoria, uobis

Sidereo ab rege, qui terram fecit et astra.

Et nunc, o iuuenes, iuratis dicite uerbis,

Vt, cum depositis procumbent moenia muris

Sit salus in uestris conposta et credita dextris,

65

Ne captiua fiam socia cum stirpe domuque

Patribus et caris, quorum me cura fatigat."

Annuitur cunctosque domi seruare iubetur,

Viuere quos cupiat secum. atque indice signo

Spartea uincla sua suspendat cauta fenestra:

70

Vt, cum per captam legio se fuderit urbem,

Inlita puniceo cernatur lana colore.

Illi alacres superant fossas et tuta capessunt

Aisamo in colle, trina sub luce latentes,

Ne, dum praepropero repetunt sua castra recursu,

75

Incurrant aliquos diuersa ex parte sequentes.

At meretrix secura sui mandata facessit.

Nec non et princeps, iuuenum sententia doctus,

Raptim castra mouet Sattina ex ualle proculque

Aduolat atque animos palpat dans otia cunctis

80

Trina die; scribasque instigat dicere plebi,

Vt, cum sacratam praeferri adspexerit arcam

Atque sacerdotes post altar pergere celsum,

Signa leuent alacres promptim spatiumque relinquant,

Milia quod sensim duo conpleat: atque fluentis

85

Corpora purificent, domini ante ora locandi.

Haec inter princeps domini dignatus honore

Emicat, eximio Moysetis stemmate dignus.

Iamque sacerdotes fluuium transmittere iussi

Nuda in primori mergunt uestigia ripa;

90

Tum bissena tribus dat lectos iussa tribunos,

Qui medio e fundo legerent candentia saxa,

Calculus ut madidis bissenus demptus harenis,

Flumina testetur populo siccata uianti.

Consimiles etiam cautes numeroque modoque

95

In medio posuere sinu. quas mobilis unda

Diluit et rauco perfundit lubrica fluctu.

At Rubena tribus nudatum transmeat amnem;

Quam Gada subsequitur, media properante Manasse,

Quadraginta uirum mittentes milia bello.

100

Cum subito eluuies, fluuio decurrere sueta,

Stringitur et glacie cursus frenatur aquarum:

Euolat inferius positi pars fluminis ac se

Condit in oceanum uastoque inmergitur aestu

A regione, pii quae condit membra Mosetis,

105

Vsque ad immensum dubiis cum fluctibus aequor,

Atque ubi Iordanem transmeauere frequentes,

Laxatur glacies solis mollita tepore

Exsuctasque prius coniungit flumine ripas.

Haec ubi cognorunt diuersa in parte tyranni,

110

Demittunt mentes: nullum constantia firmat.

Hic princeps cultros bissena ex caute parauit,

De quibus, ut iussum est, populi praeputia dempsit.

Nam bis uicenos heremo plebs tanta per annos

Ediderat ualidos maiora in milia natos.

115

Praebetur his lenta quies, ut tristia maestis

Vulnera mitificet sensim coitura cicatrix.

Pascha dehinc colitur et candens manna negatur

Ditibus annona, quam passim plurima messis

Exhibuit populo certatim farra metenti.

120

Azyma niuosa pascit de polline laetos.

Noctis festa piae campo celebrantur aperto,

Nouorum in mense senis bis solibus actis.

Haec super e portis despectat turba pauentum,

Castra modo et lecto conseruans milite muros.

125

Interea uates quendam mucrone micantem

Perspicit, et celere gaudet coniungere gressus,

Talia dum memorat: "Qua te de parte praesentas?

Noster es, an potius Phoenicum es gente? fatere."

Accipit optati sermonis protinus usum,

130

Sublimi narrante deo."Delapsus ab alto

Aethere nunc ueni, totis cui militat astris

Insignis legio et quo sub principe degit."

Ille sub haec mixta tacitus formidine gaudet,

Fusus humi ueneransque deum, dum talibus infit:

135

"O domine, inmensam dignatus linquere sedem,

Quae famulum celerare iubes, quas sumere curas?"

Dicitur, ut propere plantarum uincula soluat,

Fixerat in sancta quoniam uestigia terra.

Quin etiam ualidam muris atque obice firma

140

Casuram Hiericho uidet, gentesque feroces

Atque obitum regum, quibus est coniuncta ruina.

Ille celer toto circumdat milite muros,

Pone sacerdotes statuens arcamque sacratam,

Vatibus inperitans, quo plebs audentior esset,

145

Terrificos sonitus septem proflare tubarum.

Iussa dehinc legio tacite circumuenit urbem,

Vt tum belligerum tollat stipata clamorem,

Terrificum dederit proceris cum tessera signum.

Septima iamque dies laetum patefecerat orbem,

150

Cum iubet aeratas acies in proelia Iesus

Fidentem proferre gradum uastumque fragorem

Mittere pectoribus. quem promptim tela sequuntur

Non aries caementa quatit turresque retundit

Incessens etiam muros portasque superbas.

155

Sed fragor et uastae concordi murmure uoces

Tormentum mortale gerunt, quo moenia sidunt

Nudataque suis patuerunt omnia claustris.

Inrumpunt alacres subuersam protinus urbem,

Omnia uertentes gladio flammaque uoraci.

160

Femina sola fuit meritae donata saluti,

Ciuili discreta neci atque abdita castris,

Cognata comitante manu, ne nescius illam

Interimat miles, totis dum postibus errat.

Seruatur domino uirtutum lauta supellex

165

Omnibus ex rebus, poterant quae pascere uisum.

His actis princeps populum iurare coegit,

Ne studeat quisquam muros renouare iacentes

Pignore multandus primo fundamina propter,

Extremo dehinc, temptet si attollere portas.

170

Interea euentus corrumpunt praua secundos.

Idola sectatur populus et pronus adorat

Saxa leuata manu, dum cautes numina credit.

Signifer est Acharus, Carmeli filius Ambri,

Quem sectata cohors dominum legemque reliquit.

175

In uetitis haut laeta diu: nam milia postquam

Trina uirum consueta, nefas, sunt missa per arua

Hostica credentum facili formidine uinci

Georum pubem, trepide dant terga per agros

Praecipitique fuga repetunt sua castra ducemque.

180

Dedecus id postquam ductoris contigit aures,

Discindit uestes et prouida pectora tundit.

Quem comitata senum confestim turba maerentum

Supplicat, innocuis dum poscit uocibus Auses:

"O domine, quae causa fuit producere plebem

185

Aegypti de sede tuam? quid pendere fluctus

Aequoreos cunctaque dehinc quae tradita nosti

Ingenti donante manu, qua ditius est nil?

An ideo, adflictam tumidus ut sternat Amorreus?

Tutius ergo fuit trans magnum degere flumen.

190

Qui patuit nobis bibula siccatus harena,

Saucia quid faciet, aut quid confusa loquetur,

Quod mage seruitium cupias detrudere lectos.

Atqui uera salus et certae dona medellae

Te penes et quidquid mitis clementia praestat,

195

Conuenient gentes, dederas quas uincere nobis;

Mixta Iebusaeus Amorreusque phalange

Aduersum te, summe sator, fera bella mouebunt.

Ergo tuum numen pateris ridere superbos

Ignotaeque tibi gentes plus iuris habebunt?"

200

Flectitur his dominus uatemque adsurgere iussit,

Commemorans sensim deformis crimina culpae

Plectenda exitio capitis, quod talia suasit.

Hinc ubi prima dies noctem dimouit opacam

Corripit e somno corpus sociosque fatigat

205

Cognatasque tribus per nomina singula uisit:

Deprendens noxale caput dat corpora morti

Inproba, dum pariter pecudes mittuntur in ignem.

Quod facinus primus conmissum dixit Acharus

Infelix praedae et spoliorum accensus amore,

210

Quae sepulta domi propria tellure tegebat.

Continuo haec missi quaerunt; quae cito reperta

Et coram conposta duce populoque frequenti.

Ille ubi quaesitam uidit non defore praedam,

Talibus eloquitur rector terretque timentem:

215

"Fare age nunc cunctis, quae te dementia cepit,

Aut quid adiuuit rerum tibi nescius usus,

Inmemor ut legis ritum sequerere nocentum?

Et nisi saluasset sublimis gloria plebem,

Libera colla iugo pressisset uictor Amorrus.

220

Heia age, pro cunctis admissa piacula pende,

Vt saluata deus dominusque in castra recurrat."

Haec ubi disseruit, saxorum tollitur imber

Damnatumque premit stirpemque euerberat eius;

Et pecora et quidquid rerum seruauerat idem,

225

Candens flamma rapit canoque in puluere soluit.

His actis curae emotae; deus omnia mitis

Respicit et cunctis pariter consueta resignat

Robora, quis ualeant acies detrudere cunctas.

Accipit hic domini mandata insignia rector.

230

Instruat ut socias quaecumque in bella cohortes,

Mille legens iuuenes insigni corpore et armis,

Vt, belli dum furta parant, dumeta capessant,

Haut procul hos tacite Gergesi a moenibus abdens.

Vt cum mentita formidine uertere terga

235

Occipiat clausosque uiros educat in aequum,

Continuo celeres nemorosa cubilia linquant

Nudatasque uiris studeant peruadere portas.

Nec mora, propositis respondent omnia uatis.

Postquam obliquo decertant agmine turmae,

240

Princeps terga suos confestim uertere iussit.

Quos inimica super denso ruit agmine turba

Ac multo clamore premit ferrumque coruscat.

Quod speculata cohors, quae concaua ualle latebat.

Euolat et uacuis perrumpit moenia portis,

245

Subiciens rapidos tectis sublimibus ignes.

Confusus cum deinde sonus ac flebile murmur

Gergessos conferre caput uisumque coegit.

Respiciunt atram in caelum uolitare fauillam

Flammarumque globos, quos culmina capta uomebant,

250

Diuersamque manum tergo frontique minantem:

Deprensi horrescunt exossaque tela relinquunt.

Confixa ante oculos lacrimantumque ora parentum

Pars in praecipites fossas uictore ruente

Truditur, aut captae portis sese arietat urbis.

255

Sternuntur ferro iuuenum bis milia sena.

Ipse quoque exultans aususque erumpere in aequum

Rex primo incursu capitur uinctusque tenetur

Configiturque cruci; miserum dant saxa sepulchrum,

Omnibus absumptis solum non sorbuit ignis.

260

Quod rapuit festina manus; iumentaque tantum

Sunt dirempta neci, subeunt quae pondera tergo.

Interea ad reges reuolat uictoria cunctos.

Audit Amorreus Iordani adiunctus amoeno

Et qui dumosis posuere in montibus aulas

265

Vel campos habitant laetos uallesque supinas,

Et qui caerulei consistunt margine ponti.

Cetaeusque simul Chananaeusque susurrat

Eueusque pauet Pherezeusque labascit,

Et Iebusa manus pariter Gergessaque pallent.

270

Nec tamen infracti penitus penitusque iacentes

Attollunt animos seseque in proelia firmant:

Omnibus unus amor Iesum detrudere regnis,

Conueniuntque Gabana, loco atque agmina sistunt.

Ipse inter curas bellorum construit altar,

275

Moysetis de more, deo: quod uincula ferri

Nulla ligant, dum saxa simul conpacta cohaerent,

Aequali coeunte situ, libamina promens

Grata deo, quis spirat odor iucundus in altis.

Quin etiam legis discribit iura magistrae:

280

Deuteron est nomen, quoniam transacta reuoluit;

Quam pariter totum fas est cognoscere mundum.

Arca sacerdotum uehitur ceruicibus alma,

Quicumque ut uideant domini donaria summi,

Atque etiam uates populo benedicere suetus

285

Percurrit. quae iussa prius, quae cauta deinde,

Gestorum ratione pari atque ordine certo.

At Gabaona manus postquam successibus altis

Iudaeos creuisse uidet caesosque tyrannos

Vrbibus euersis nullumque obsistere posse,

290

Callida uersuto celerant conludia facto

Et, quos contiguis regio coniunxerat aruis,

Confingunt discreta procul sese adfore terra

Mirantes tropaea uiri palmasque recentes,

Si ualeant precibus uictori adiungere dextras

295

Et sociare domos totamque adnectere gentem

Victuram ratione data, ni dissona corda

Despiciant humiles et subdita colla retractent.

Vtque fidis certae ualeant seruare colorem,

Deprensos multo conpellant pondere mulos,

300

Putria portantes celeri molimine farra,

Quae ueteres lasso cohibebant tegmine sacci;

Vinaque consuti multo cum uulnere folles

Vix retinent, dum plaga negat uincire liquorem.

Vestitus lacero nudabat corpora panno,

305

Calceus adtritis misere dat tegmina plantis.

Frangitur his ductor populi, dum supplice palma

Vincitur et mentes credit cohaerere loquellae.

Suscipit orantes ueniam castrisque receptat,

Set, ut saepe solet, non longum ficta teguntur.

310

Conpositosque dolos aperit testatio ueri.

Ilicet hos uates coram castigat amice;

Et, quia iurarat domini per nomen aeterni,

Mansit amica fides; sed ius commune negatum est:

Lixarum officio circum sacraria iussi

315

Conuehere exortes puris de fontibus undas.

Hos Donibezelo postquam descisse relatum est.

Regna Iebusaea qui tum tractabat in aula,

Quinque mouet reges suscepta in proelia fidos.

Acrius obliquus sociis pro foedere rupto,

320

Quam <in >populum, inmensas acies qui fuderat armis.

At Gabaon coetu multorum territa regum

Mittit oratores uatemque exposcit amicum,

Confestim toto succurrat milite maestis.

Nec mora, correptis dimittit Galgala signis

325

Hostica castra petens, domino subdente uigorem

Talibus adloquiis: "Timeas ne nomina regum

Multa simul ualidasque putes his esse cohortes:

Quamlibet inmensa confidant nube cateruae,

Nil pedes efficiet equitum nec tela ualebunt.

330

Falcibus et curuis armatas temne quadrigas.

Namque ego pallenti quatiam formidine gentes:

Nusquam fronte pari concurrent comminus hostes

Palantes tumida ualido cum milite caede."

Haec ubi cognouit, numerosum tendit ad hostem:

335

Namque Apaphum belli tenuerunt sede tyranni

Confestimque fugam dimisso milite sumunt.

Cetera turba uirum confusae stragis aceruo

Occubuit camposque inpleuit fusa patentes.

Nec tantum exanimes uincentum perculit ensis.

340

Quantum praegelidi conferta ex grandine nimbi:

Et licet hinc enses, hinc fulmina clara coruscent.

Vna dies tantis non est sat longa triumphis.

Ergo hebetes cernens gladios et funera lenta.

Auxilium a domino princeps, quod sueuerat, orat.

345

"Quamlibet extentis lux haec non sufficit horis,

Tempora ni iubeas noctis se adiungere luci.

Sit nunc flamma uagi librato in pondere solis

Nec moueat tremulos lunaris circulus ignes.

Vt elementa, suis ceu nescia currere metis,

350

Tempora protelent, condensus dum ruit hostis,

Auditur propere: sol sistitur et uaga luna

Cohibuit faciles utroque in cardine cursus.

Nec minus et reges, quos concaua saxa tegebant,

Obstricta ceruice palam consistere iussit.

355

Vndique tum positis concurrit Iudaea telis

Inpressoque genu conculcat colla gementum.

Ilicet exsangues crucibus figuntur in altis

Pendentes, donec sese nox reddidit atra.

Tum suspensa uirum deponit corpora ligno,

360

Quae super adgestis onerantur saxa ruinis.

His actis properat bellator subdere Lemnam,

Grandaeuosque necat, pueris nec defuit ensis;

Nil penitus tota permissum uiuere gente.

Inde petita Lachis prostratis moenibus ardet;

365

Rex etiam populi capitur ferroque necatur.

Dabira quin etiam, paribus cooperta ruinis,

Extincta legione perit socioque tyranno.

Et qui dumosis habuere in collibus arces

Aut curuas coluit uanes camposque iacentes,

370

Occidit, extinctis pariter cum rege maniplis.

Ac dum cuncta fluunt successu laeta secundo,

Iabirus, acta uidens uictricis fortia gentis,

Ditia qui populis Asorum regna regebat.

Festinans flammam uicini extinguere belli,

375

Congregat eximios reges populosque feroces,

Quem Roboamus adit propere Ma[che]donis ab aula;

Et Somorus factusque comes Axinus in armis

Et qui Sidonia ductor regnabat in arce.

Ceneritus Arabusque, quibus contermina regna,

380

Firmabant animos sceptri socialis amore.

Iungitur Ernadurus et qui coniuncta Chanannus

Rura colit ponto, uel qui primordia solis

Rubra uident, roseus cum primum panditur axis,

His super adproperat Iebuso adfinis Amorrus

385

Cetius Eucheusque Pherezeusque sequuntur.

Qui deserta colunt squalentis deuia Thitsae,

Omnibus est animus stipata incurrere turba.

Exim quisque suo contorquent spicula ritu:

Hic peditum incedit legio densataque nube

390

Quadriiugique ruunt ferrato milite currus,

Vt fragor ipse fuget nitentem comminus hostem.

At parte ex alia Iesus nil territus instat,

Propter aquas ueniens Maronis nomine dictas;

Atque ubi cum lecto conscendit milite collem.

395

Desuper incurrens securum proterit hostem,

Omnia caede madent tellusque infecta cruore est.

Mox currus celeres subiectus deuorat ignis

Cornipedumque pedes gladio truncantur acuto.

Ipse regum princeps ferro dat pectus Asurus;

400

Vrbs etiam totis procumbit subruta muris.

Communis hic praeda datur uictoribus omnis.

Bis denos hac pugna duces nouemque peremit

Vnus ab astrigera signum qui sumpserat aula,

Protinus adscribit uates populoque uiritim

405

Diuidit ablatas tantis pereuntibus urbes

Gentibus. obtentu positas et cardine terrae,

Vnde rubet croceum uenientis flamma diei

Trans amnem prisco Iordanem nomine dictum

Vsque supinatam Chebronis nomine uallem,

410

Hermonium ad montem, uasto qui uertice surgit,

Atque ad Amar pelagus Cheneri et marmora glauca,

Sepositam et Phasgam dudumque Asedota uocatum.

Solus conpositis restabat praeda duellis

Bassamum rector (Ocum dixere uetusti),

415

Gigantum uirtute ferox, quos rector agebat,

Astarota cui domus est et sedes in Aedra.

Huius terra datur tribubus sulcanda duabus

Et mediae, dum laeta placet atque herbida uallis,

Rubenae Gadaeque simul sociaeque Manasse.

420

Cetera partitur sociis dux aequus in omnes.

Accedit regio qua Libanus exit in auras,

Et mare Masrefatum fecundaque Sidonis arua.

Leuitas dominus uillarum nomine priuat.

Balamus occumbit uentura edicere suetus.

425

At socius semperque duci coniuncta Chalebus

Corda gerens. placido subnixus pectore fatur:

"Nota tibi, ductor, animi sententia nostri

Tempore iam ex illo, pariter quo uisere terras

Hostiles missi, cunctis pauitantibus unus

430

Te socio exprompsi nil posse obsistere nobis:

Quamlibet inmensi facerent noua bella gigantes.

Stare deum contra nostraeque adsistere parti.

Nempe tenes, placidus ut nobis maxima quaeque

Pollicitus fuerit senior ac sorte seorsa

435

Hunc dederit collem mihimet cunctisque meorum.

Et nunc, quod bellum Enachina ex gente superstat,

Cognata cum pube geram, non degener aeuo,

Etsi quater denus bis iam mihi uoluitur annus.

Ordinis esto memor sedemque adlega petenti,

440

Quam propriam teneant nati prolesque natorum."

Talia poscentem Chebrono in colle locauit.

Additur et magnis haut decolor urbibus Ardoc.

His actis properat Dabiram exscindere gentem,

Cuius opus suetum dociles conscribere fatus

445

Et elementa graues pueris dictare magistros.

Elicit ille uirum promissae ad foedera natae,

Prompta cui uirtus animusque in pectore praesens.

Omnibus interea populis seruire coactis

Iebusaea manus patriis non cessat ab aruis.

450

Chananno perstante domi tectisque parentum.

Cetera ter ternis tribubus metata traduntur.

Leuitis merito bis ternas segregat urbes

Perfugioque dedit factum noxale timenti,

Ne poena adficeret admissa piacula casu,

455

Quae proceres mandat librata expendere lance,

Vt facto grauiore reum nex congrua damnet.

Ipse quater denas Leuitis deuouet urbes

Fenoris exsortes. tum plebis consona uoce

Accipit Ephremum uentura in tempora collem.

460

Vrbe super iuncta, mansit cui Thamnatha nomen,

Condidit hic cultros dura de caute paratos.

De quibus obscenos dictu truncauerat artus,

Omnibus explicitis socios remeare uolentes

Iordanis trans stagna uagi his imbuit orsis:

465

"Grata manus nobis sanctoque electa tonanti

Fortibus e factis pariles meruistis honores,

Quos dedit omnipotens cunctis, qui collibus istis

Conposuere domus, et nunc remeate laetantes.

Illud pro cunctis repetens uos saepe monebo,

470

Vt memores sitis, quanta uos cura perennis

Diligat omnipotens, dederit quae praemia uobis;

Et quae constituit sanctis facienda loquellis.

Noritis seruanda fore, quia uita perennis

His quaeritur rebus, maneat si gratia legis

475

Inoffensa dei semperque in pectore degat.

Ergo deus dominusque simul timeatur, ametur

Visceribus totis totoque e pectore nostro:

Sic fiet, ut uestra pressentur sub iuga gentes."

Haec ubi dicta dedit cunctisque optando poposcit.

480

Illi iter incoeptum peragunt fluuioque propinquant

Conspicuamque locant turrito culmine molem,

Quae tribubus ubi facta nouem monumenta patescunt.

Ceu domini inmemores cupiunt conlidere bello:

Ante tamen missi, certum qui noscere possent:

485

Phineus legitur, Aaronis candidus heres,

Atque decem primi tribuum meritoque locoque,

Qui memores mandata simul procerisque patrumque

Euoluunt, maestis quamquam nil criminis esset:

"Dicite, quae fuerit substructi cura sacelli?

490

Excideritne deus? sanctaene oracula legis

Ergone deserto gentilia sacra tonante

Quaeritis et uiui functorum conditis aras?

Numquid parua dedit cunctis monumenta Phagorus,

Exitio informi misero damnatus in ausu?

495

Haec odio in gentes mandant populosque patresque,

Dum bellum sociale parant atque arma resumunt,

Numquid parua data sunt uobis iugera terrae.

Quae placuit uobis? aut <si >producere fines

Ac proferre libet, de nostris sumite campis:

500

Dum modo sidereo semper sacrata tonanti

Sit synagoga parens, nobis nec dissona distet.

Conmoueat sensus factum dementis Achari.

Idola cum rigidis formauit mortua saxis.

Nonne malum praeceps contracti criminis egit,

505

Vnius ob noxam populum qui perculit ultor?

Illi humiles blandis respondent talia dictis:

"Nos colimus, qui cuncta pio sermone creauit

Quique uidet tacitis haerentia crimina libris;

Nec opus, ut testes ad publica facta uocemus:

510

Ipse deus nouit, quae causa extruxerit aram.

Nobis cura fuit condendae ad flumina molis

Perpetuae, ut captae maneat testatio terrae:

Ne quandoque fiant uenturae obprobria proli

Credentum sancti diuisa oracula templi.

515

Nescimus uanis oblata libamina diuis.

Ne uero, ne tanta pios dementia mutet,

Vt placeat quidquam. domino quod displicet alto!

Illa nobis tantum mactare ac sternere fas est,

Quae sueuit synagoga deo libare perenni."

520

His dictis manifesta fides placidique tribuni

Laudibus ornatos meritis liquere laetantes.

Interea longo uates iam senior aeuo

Accitum populum monitis fidelibus inplet:

"Cernitis ut, ciues, me iam longaeua senectus

525

Ingrauet <et >motu tardentur membra supremo:

Et nunc uel moneo, uel, si non displicet, oro,

Vt uestra sit uita deus, lex, semper in ore,

Et quae praestiterit nobis cunctisque parentum

Patribus, euoluat memori sententia fatu.

530

Namque feras gentes, quarum nunc regna tenetis,

Non gladius domuit noster, non perculit arcus.

Sed dominus, qui signa pius agmenque praeiuit,

Praegrediens nosmet, quotiens fit comminus hostis;

Qui populos tantos gelida formidine missa

535

Subdidit ac reges uoluit succumbere nobis;

Quique parans uacuos nostris cultoribus agros

Post bellum atque arma feras prorumpere iussit

Vt reliquam partem conductis morsibus essent.

Ergo agite et pontum siccatum discite uobis

540

Insuetoque modo fluuium sistente meatu

Concretum, tenuis si nondum desuper unda

Stringitur in glaciem calidum durata per aestum:

Vt deus inmensi per saecla ingentia facti

Accipiat meritas laudes, dum consona plausu

545

Lingua canit nil esse deum sublimius uno.

Pergite, quo ducit docilis sententia legis;

Ne uariis actus sub flexibus ambitus erret.

Idola nulla uirum deuicta ex gente supersint.

Sit dominus uobis deus arduus et deus ingens.

550

Quod si cassa placent et mortua numina cordi,

Dicite. discedam, noceant ne uana colentes.

Eligite, o cuncti, quae sunt accommoda uobis.

Deserit omnipotens refugas longeque refutat,

Qui sub pestiferi quondam monumenta Balacis

555

Omnia laeta magis uati despondit amico.

Aspice, quae teneas, quam fortes fuderis hostes

Et quam magna deus cunctis fidelibus addat.

Hunc colite et ualidas legi conectite mentes."

Consona respondit populi sententia uati:

560

"Accipe, magne ducum, quae sit fiducia nobis:

Illum, Niliacis qui nos educere terris

Dignatus, colimus solumque agnoscimus omnes

Esse deum caeli terraeque et marmoris alti,

Quo mandante maris patuerunt aequora Rubri

565

Et qui signa dedit nostris percongrua uotis,

Qui gentes nostris subiecit gressibus omnes."

Haec ubi disseruit populus fidelia fatu,

Pagina sanctificis legitur laudabilis orsis.

Ipse senex cautem terebinthi in codice ponit,

570

Vt sit perpetuae testis noscenda fidei.

Expletis igitur uitae dux optimus actis,

Cuius uita fuit centum distenta per annos

Atque decem, functus merito dat membra sepulchro

Ephremo in colle, fuerat qui sedibus aptus.

575

Iustitiae ob meritum nulli defletur amico:

Cultellos tantum proceris iunxere fauillis,

Circumcisa quibus fuerat Iudaea iuuentus,

Ossaque in Sicimis Iosepi inposta quiescunt,

In quibus et membra fuerant tumulata Iacobi.

580

Post hunc terrenos linquit Eleazarus actus.

Ergo uiris tantis post acta insignia functis.

Gentiles populus cultus atque idola sumpsit,

Defugiens dominum terrae dominumque caelorum.

Subditur Eglomum quae propter facta tyrannis,

585

Atque quaterdenos uixit captiuus in annos.